Korijander

Korijander ili korijandar potiče iz južne Evrope i sa Srednjeg istoka, ali se odomaćio širom svijeta. Uzgajan je još prije više hiljada godina u Indiji, Kini i Egiptu. Jedna je od najstarijih začinskih biljaka u kulinarskoj primjeni. Nazivaju ga još i kineski peršun, jer izgledom podsjeća na peršun. Ime biljke potiče od grčke riječi korianon, što znači stjenica, a vezano je za neugodan miris listova i nezrelog sjemena. Još je Hipokrat preporučivao njegovu upotrebu u medicini, a Plinije Stariji ga je pominjao uz opasku da najbolje raste u Egiptu. Tokom Srednjeg vijeka i Renesanse korišten je u medicini, kulinarstvu te za spravljanje ljubavnih napitaka. Španski konkvistadori su ga prenijeli u Peru i Meksiko, gdje je postao obavezni pratilac čilija, a doseljenici su ga kasnije donijeli i u Sjevernu Ameriku.

Karakteristike korijandera
Korijander je sjeme jednogodišnje biljke Coriandrum sativum, a izgleda kao sitna kuglica smeđe do crvenožute boje, izbrazdane površine. Ime je izvedenica od grčkih riječi coris (stjenica) i amon (anis). Ima veoma nježan, specifičan slatkasti okus koji podsjeća na mješavinu limuna i kadulje. Lišće miriše na stjenice (to je mješavina mirisa koja može podsjećati na trešnju, vaniliju, cimet, ružu ili narandžu), a plodovi mirišu na anis. Od korijandera se kao začin koriste i list i plod. List i plod imaju različite arome tako da ih se ne preporučuje koristiti zajedno.

Korijander u kuhinji
Dok se u Evropi uglavnom koristi sjeme, u Južnoj Americi, Aziji i južnom Portugalu koristi se većinom list korijandera. Na okus lista se zbog njegovog specifičnog oštro-gorkog okusa treba priviknuti. Lišće starijih biljaka se koristi za salatu ili uz jela od sira. Svježe lišće korijandera koristi se još i u namazima, umacima, uz crveni kupus, kelj, cveklu i gljive. Veoma je zastupljen u indijskoj i meksičkoj kuhinji, u kojoj se kombinira s čilijem i dodaje salsama, guacamoleu i jelima od riže. U kuhinji se upotrebljavaju i sjemenke korijandera koje se stavljaju u slatki kruh, medenjake, kolače, likere te u jela od povrća i gljiva. Sjeme se koristi po mogućnosti kratko prženo i malo prije upotrebe samljeveno, inače bude mirisa po sumporu i gorko. Usitnjeno sjeme se koristi i u pripremi tijesta, peciva, u jelima sa zeljem, koštuničavim voćem i tikvama. Korijander je osnovni sastojak raznih začinskih mješavina, kao npr. Currypaste, a koristi se i za proizvodnju likera. Osim što se koristi za pripremu slanih jela s mesom, kobasicama, umacima i povrćem, korijander se koristi i za kompote, kolače te u vodi u kojoj se kuha sipa ili hobotnica. Često se kombinira sa kumilom, a poznata je i sorta piva Gose u koju se također dodaje korijander. Eterično ulje korijandera upotrebljava se u proizvodnji parfema. Ima i ljekovita svojstva te budi apetit, poboljšava probavu i ublažava grčeve i želučane tegobe.

Korijander je u današnje vrijeme poznat po tome što potpomaže da se iz živaca i ćelija izluči nagomilana živa i otrovi.